استفاده از استارلینک در ایران جرم است؟
به گزارش کنکوری، تب استفاده از اینترنت ماهواره ای «استارلینک» چند وقتی است دست کم در شبکه های اجتماعی بالا گرفته است. با این حال، علامت سوال های حقوقی گوناگونی در ارتباط با استفاده و خرید و فروش استارلیک وجود دارد.
به گزارش کنکوری به نقل از خبر آنلاین، رضائی جوزانی، کارشناس ارشد حقوق تجارت الکترونیکی در یادداشتی که در دیجیاتو انتشار یافته است، از زاویه حقوقی به این مساله پرداخته است.
در ادامه متن یادداشت را مطالعه کنید.
«اینترنت ماهواره ای، بعنوان یکی از پدیده های نوین تکنولوژی در زمینه ارتباطات جهانی، تحولی شگرف در دسترسی به شبکه اینترنت بوجود آورده است. پروژه استارلینک در کنار سایر پروژه ها، مانند وان وب، یکی از بزرگ ترین پروژه های اینترنت ماهواره ای شرکت اسپیس ایکس است که به وسیله ماهواره های کم ارتفاع بوجود آمده است و تابحال توانسته دسترسی به اینترنت را در مناطقی که از شبکه های مرسوم محروم بوده اند، فراهم آورد. بااین حال، ورود این فناوری به ایران با موانع حقوقی و قانونی مواجه می باشد که باید موشکافانه بررسی شود.
در این یادداشت، نگاهی به ابعاد حقوقی استفاده از اینترنت ماهواره ای استارلینک در ایران می اندازیم و تلاش می نماییم چالش ها، مقررات موجود و الزامات حقوقی را در این حوزه بررسی نماییم.
قوانین چه می گویند؟ قانون ممنوعیت به کارگیری تجهیزات ماهواره ای در ایران یکی از قوانین کلیدی است که امکان دارد به استفاده از اینترنت ماهواره ای استارلینک در ایران ارتباط داشته باشد. این قانون که سال ۱۳۷۳ تصویب گردید، هرگونه ورود، توزیع و استفاده از تجهیزات ماهواره ای را ممنوع اعلام نموده است. در این قانون نکته ای وجود دارد که باید به آن توجه کرد، عرضه تعریفی محدود از «تجهیزات ماهواره ای». این تعریف بر تجهیزات دریافت برنامه های تلویزیونی ماهواره ای تمرکز دارد و تبصره ماده ۳ و ماده ۵ آئین نامه این قانون به صورت ضمنی به این مورد اشاره می کند.
در واقع، این تعریف هنگام تصویب قانون در رابطه با برنامه های تلویزیون های ماهواره ای موردتوجه قانون گذار قرار داشته و شامل مفهوم گسترده تری از دریافت اطلاعات به وسیله تجهیزات مختلف نمی گردد. اما حالا با گسترش فناوری هایی مانند استارلینک که برای ارسال و دریافت داده های اینترنتی از ماهواره ها استفاده می نماید، سؤالاتی در رابطه با این که این قانون شامل این تجهیزات جدید هم می شود، مطرح گردیده است. برخی کارشناسان معتقدند این قانون را باید شامل استارلینک هم دانست؛ چونکه تجهیزات آن هم به شکلی از ماهواره ها برای ارسال و دریافت داده ها استفاده می نماید، حتی اگر در زمان تصویب قانون این نوع فناوری وجود نداشته است.
بااین حال از زاویه حقوقی، برای آن که رفتاری مشمول جرم و مجازات شود، باید قانون به جرم بودن آن تصریح کند در غیر این صورت، جرم محسوب نمی گردد. در علم حقوق به این مورد با عنوان اصل قانونی بودن جرم و مجازات اشاره می شود.
این اصل، بخصوص در مسائل نوین مانند اینترنت ماهواره ایُ اهمیت بیشتری پیدا می کند؛ چونکه قوانین کیفری باید واضح و مشخص رفتارهای مشمول جرم را جرم انگاری کنند. در این راستا، برخی حقوق دانان استدلال می کنند که چون قانون ممنوعیت تجهیزات ماهواره ای فقط به تجهیزات دریافت برنامه های تلویزیونی اشاره نموده است، نمی توان تجهیزات اینترنت ماهواره ای را مشمول این قانون دانست.
اینترنت ماهواره ای، برخلاف تلویزیون های ماهواره ای، برای ارسال و دریافت اطلاعات اینترنتی به کار می رود و از نظر فنی و ماهوی با تجهیزات دریافت سیگنال های تلویزیونی متفاوت است و مراد مقنن در قانون «ممنوعیت به کارگیری تجهیزات دریافت از ماهواره» ممنوعیت تجهیزات دریافت کننده برنامه های تلویزیونی است؛ بنابراین برپایه اصل قانونی بودن جرم و مجازات مطابق اصل ۳۶ قانون اساسی و مواد ۲، ۱۰، ۱۲، ۱۳ و ۱۸ قانون مجازات اسلامی و تفسیر مضیق قوانین کیفری، نمی توان این دو فناوری را مشابه و مشمول مجازات قانون مذکور دانست. در نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه هم به وضوح به این نظر اشاره شده است.
نکته دیگری که درمورد استفاده از استارلینک در ایران باید مدنظر قرار گیرد، مقررات در ارتباط با قاچاق کالا است. با توجه به این که تجهیزات استفاده از اینترنت ماهواره ای، در چارچوب محصولی خارجی، بدون رعایت تشریفات مورداشاره در بند ت قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز وارد کشور شده است، مطابق مواد ۱۸ و ۱۸ مکرر این قانون، کالای قاچاق به حساب می آید و حمل، نگهداری، عرضه یا فروش این دستگاه ها مشمول تخلفات قانون مورد اشاره است. برپایه این مواد قانونی، مرتکب به ضبط اموال قاچاق و جریمه نقدی محکوم خواهد شد.
ابعاد حقوقی حاکمیت در فضای سایبری با اینترنت ماهواره ای در کشورهایی که زیرساخت های ارتباطی آنها تحت کنترل دولت می باشد، استفاده از فناوری های نوینی مانند استارلینک چالش های حقوقی و فنی مختلفی بوجود می آورد. برخی کشورها ازجمله هند و روسیه مجوز استفاده از این تکنولوژی را هنوز صادر نکرده اند یا آن که کشوری مثل فرانسه سیاست ثابتی درمورد استفاده از این تجهیزات در نظر نگرفته است، به نحوی که با شکایت دو سازمان فعال محیط زیست و طرح نگرانی های زیست محیطی مجوز فعالیت استارلینک لغو سپس مجدد مجوز فعالیت در این کشور صادر شد.
درمورد سیاست های ملی و بین المللی ایران در حوزه ارتباطات اینترنتی، مقدمه قانون راجع به تصویب اساسنامه و اصلاح مقاوله نامه (کنوانسیون) اتحادیه بین المللی مخابرات (ITU) منعقده در سیزدهمین اجلاس سران مختار کشورهای عضو ۱۹۸۹ (نیس) و اجازه مبادله اسناد مصوب آنها، ضمن تأیید حق حاکمیت مسلم هر کشور در تنظیم سیستم مخابراتی خود و با توجه به اهمیت فزاینده این امر به علت حفظ صلح و توسعه اقتصادی و اجتماعی میان کشورها، برای دولت های متعهد به این اساسنامه حقوق و تعهداتی در نظر گرفته است که منجر به احترام به حاکمیت جمهوری اسلامی ایران به ویژه در حوزه ارتباطات اینترنتی می شود.
مرکز پژوهش های مجلس در گزارش خود با مبحث تحلیل وضعیت خدمات اینترنت ماهواره ای مدارپایین در ایران (مطالعه موردی استارلینک) ضمن اشاره به چالش های استفاده از این تکنولوژی، راهبردهایی برای مواجهه با این پدیده نوظهور مطرح کرده است، ازجمله:
۱. رفع موانع ساختاری جهت تقویت مزیت رقابتی اتصال زمینی
۲. تفاهمنامه همکاری و اعطای مجوز به شرکتهای اینترنت ماهواره ای و هم افزایی دیپلماتیک
۳. راهکارهای سلبی ازجمله جرم انگاری خرید، فروش و بهره برداری از تجهیزات و اشتراک بدون مجوز؛ اقامه دعوی ضد شرکت عرضه دهنده خدمت فاقدمجوز به علت تداخل فرکانسی با سرویسهای ماهواره ای شرکتهای دارای قرارداد با ایران یا سرویسهای رادیویی کشور.
در این راستا، آینده اینترنت ماهواره ای در ایران با توجه به شرایط فعلی از قبیل اجبار «هیئت مقررات رادیویی اتحادیه بین المللی مخابرات» یا همان RRB برای همکاری شرکت اسپیس ایکس با جمهوری اسلامی ایران به علت نقض مقررات بین المللی و قواعد سرزمینی، به چندین عامل وابسته است؛ نخست این که باید دید ایران چگونه می خواهد به چالش های حقوقی و فنی این فناوری پاسخ دهد و چه راهبردهایی در رویارویی با این فناوری و شرکتهای فعال در این عرصه انتخاب می کند، از طرفی با توسعه اینترنت ماهواره ای در سطح بین المللی، مجامع و نهادهای بین المللی اسناد حقوقی و تنظیم گری بین المللی را به چه نحوی آغاز خواهند کرد.
۵۸۵۸
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب