در همایش از مدارس نوین تا دانشگاه در ایران بررسی شد
واكاوی ایده و برنامه اعزام محصل و دانشجو به خارج
كنكوری: استاد دانشگاه علامه طباطبایی در سخنانی به ˮواكاوی ایده و برنامه اعزام محصل و دانشجو به خارج، از آغاز تا تاسیس دانشگاه تهرانˮ پرداخت و اظهار داشت: ایده اعزام به خارج كشور، ایده جدیدی نیست و همچون دیگر مسائل توسعه مسئله ای بی زمان و بی مكان است.
به گزارش كنكوری به نقل از ایسنا، هادی خانیكی در همایش "از مدارس نوین تا دانشگاه در ایران" كه امروز در پژوهشكده مطالعات فرهنگی و اجتماعی برگزار شد، ایده اعزام محصل و دانشجو به خارج از كشور و باز وارد كردن استاد به داخل را ایده كهن و گره خورده با اندیشه پیشرفت توصیف كرد و اظهار داشت: پس از شكست ایران در دو جنگ با روسیه، عقب ماندگی آموزش، بعنوان علت عقب ماندگی در توسعه عنوان شد و چاره این بود كه محصل به خارج از كشور اعزام نماییم.
وی افزود: این بحث كه چرا دانشجویانی كه به خارج از كشور می روند، باز نمی گردند باز مسئله جدیدی نیست و همچون دیگر مسائل توسعه، مسئله ای بی زمان و بی مكان است.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی اضافه كرد: نخستین موضوعی كه در اعزام دانشجو در دوران قاجار عنوان شد، اندیشه های جبرانی عباس میرزا بود؛ به عبارتی به دنبال شكل گیری نظام جدید آموزشی، پنج مسئله دنبال می شود.
رئیس كرسی ارتباطات علم و فناوری یونسكو افزود: این مسائل آشنایی با آموزش ها و فناوری های نظامی، نظم بخشی به نظام مالیات، ترجمه كتب، تأسیس چاپخانه و چاپ روزنامه و اعزام محصلان برای تحصیل به اروپا بوده است.
خانیكی با اشاره به اینكه در زمان عباس میرزا دو اعزام صورت گرفته، توضیح داد: نخستین اعزام بنا بود تا ذیل مذاكرات و عهدنامه با فرانسه و در جهت تحكیم بندی های دیپلماتیك انجام گیرد كه ناموفق بود؛ در آن زمان فتحعلی شاه با ژنرال گاردان فرانسوی مذاكراتی برقرار كردند و قرار بود كه گاردان یكی از شاهزادگان را به دربار بفرستد و در طرف فرانسوی باز این اندیشه وجود داشت كه گسترش نفوذ دنبال شود. با این وجود با تیره شدن روابط ناپلئون و فتحعلی شاه، این اعزام عملی نشد.
وی افزود: دو سال پس از بسته شدن پیمان دوستی با انگلستان، عباس میرزا با سفیر انگلیس مذاكره كرد و قرار شد تا دو نفر به انگلیس اعزام شوند. این دو نفر محمدكاظم پسر نقاش باشی و میرزابابا معروف به حاجی بابا پسر یكی از افسران بودند كه این مورد دوم به طب تجربی روی آورد. همین طور پسر نقاش باشی كه برای یادگیری نقاشی به انگلستان اعزام شده بود، بعداً فوت كرد. در این اعزام افراد سن بالایی داشتند و به زبان فارسی هم چندان مسلط نبودند.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی اظهار نمود: در سال ۱۸۱۵ میلادی گروه دوم شامل ۵ نفر اعزام شدند كه مهمترین آنها میرزا صالح شیرازی بود. او بعدها به ایران می آید و به تقلید از روزنامه غربی نخستین روزنامه یعنی كاغذ اخبار را تأسیس می كند. وی همینطور چاپخانه را به ایران آورد و نخستین كسی است كه با یك فرد خارجی وصلت كرد.
خانیكی، مشیرالدوله را یكی دیگر از این پنج نفر نام برد و توضیح داد: او اولین هیأت وزیران را تشكیل داد و در حالیكه كاغذسازی خوانده بود، بعدها در اداره پست استخدام شد.
وی خاطرنشان كرد: در دوران محمد شاه دسته سوم اعزام شدند و دسته چهارم باز در دوران ناصرالدین شاه و متأثر از اصلاحات امیركبیر ۴۲ نفر بودند كه به فرانسه اعزام شدند.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی افزود: دسته پنجم پس از مشروطه و در سال ۱۲۹۰ شمسی اعزام شدند. در حالیكه شرط اعزام آنها (۳۰ نفر) این بود كه پدر و مادر توانایی تأمین مخارج تحصیل آنها را نداشته باشند، سنشان بالای ۱۵ سال باشد و بوسیله آزمون در این اعزام شركت نمایند.
خانیكی درانتها اظهار داشت: آخرین دوره منظم اعزام در دوران رضاشاه (سال ۱۳۰۸) صورت گرفت. از آن زمان به بعد ظرف ۶ سال مجموع ۶۴۰ نفر به خارج از كشور اعزام شدند كه تعهد خدمت دو برابر زمان تحصیل داشتند. از چهره های شاخص این اعزام ها می توان به مهدی آذر، دكتر بازرگان، خلیل ملكی و عبدالله ریاضی اشاره نمود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب