گزارش مجله مهر از جایزه ای كه خانواده ها را دور هم جمع می كند؛
سعدی خوانی پای سفره افطار
کنکوری: جایزه گلستان دو سالی است که آمده تا ماه رمضان خانواده های ایرانی را با کلام سعدی شیرین تر و رمضان را برای بچه ها خاطره انگیزتر کند. حجت الاسلام زائری درباره تأسیس این جایزه می گوید.
خبرگزاری مهر؛ گروه مجله – جواد شیخ الاسلامی: شبهای ماه مبارک رمضان بهترین شب ها برای دور هم جمع شدن و حرف زدن و قصه گفتن و قصه شنیدن است. البته سالهای اخیر به لطف تلویزیون و اینترنت و شبکه های اجتماعی، این شب نشینی های خانوادگی کمتر و کمتر شده و اگر هم جمعی هست، جلوی تلویزیون است! ولی سالیان زیادی نمی گذرد از زمانی که خانواده های ایرانی دور هم جمع می شدند و شاهنامه و حافظ و بوستان و گلستان می خواندند. هنوز که هنوز است از بزرگترها می شنویم که چطور در کنار بزرگترها خواندن متون کلاسیک ادبیات فارسی را تمرین می کرده و یاد می گرفته اند.
«جایزه گلستان» آمده تا باردیگر ما را با این میراث ارزشمند، یعنی متون کهن ادبیات فارسی، آشنا و جمع های خانواده های ایرانی در ماه مبارک رمضان را پر رونق تر و زیباتر و عمیق تر از قبل کند. این جایزه که برای نخستین بار ماه رمضان سال قبل برگزار شد، سال جاری هم تا آخر ماه رمضان برقرار است. پدرها، مادرها، پدربزرگ و مادربزرگ ها، به همراه بچه ها و نوه هایشان می توانند با تمرین کردن و خواندن دیباچه گلستان سعدی و به اشتراک گذاشتن ویدئوی آن در صفحات اجتماعی شان در این جایزه شرکت نمایند و در کنار فضای مفرحی که در کنار یکدیگر تجربه می کنند، با یکی از گنجینه های ادبیات فارسی همنشین شوند.
به بهانه دومین سال برگزاری جایزه گلستان و تقارن آن با شبهای پر برکت ماه رمضان گپ و گفتی با حجت الاسلام محمدرضا زائری داشتیم تا درباره سعدی خوانی در ماه رمضان و چند و چون و کم و کیف این جایزه صحبت نماییم.
تاریخچه مختصر از برگزاری جایزه گلستان
سال گذشته ایده سعدی خوانی در ماه مبارک رمضان به ذهن من رسید. فکر کردم خواندن گلستان می تواند در ترویج کتاب خوانی، توجه به متون کهن و از همه مهم تر ایجاد یک رابطه صمیمی بین اعضا خانواده خیلی مؤثر باشد. ایده این بود که وقتی خانواده ها در شبهای ماه مبارک رمضان دور هم جمع هستند، پدر و مادرها و فرزندان شان با همراهی همدیگر مروری بر ادبیات کلاسیک داشته باشند و در یک فضای کاملاً صمیمی و دوستانه متنی از ادبیات کلاسیک را بخوانند، تمرین کنند، قرائت کنند و در صفحات خودشان منتشر کنند. متأسفانه برخلاف نسل قبل این اتفاق، یعنی خواندن متون کلاسیک در فضای خانواده، بسیار کمتر اتفاق می افتد. علل مختلفی هم وجود دارد که این رسم در نسل جدید رواج ندارد؛ مثل این که قبلاً فرصت سرگرمی کمتر بود، تلویزیون کمتر استفاده می شد، رسانه های جدید وجود نداشتند و همه اینها سبب می شد روابط خانواده مستحکم تر باشد و موانست با این متون بیشتر باشد. این بود که پیشنهاد گلستان خوانی را در چارچوب برگزاری یک مسابقه مطرح کردیم.
استقبال از جایزه گلستان شوکه ام کرد
واقعیت این است که در ابتدا خود من هم تصور نمی کردم به شکل گسترده از این کار استقبال شود. چون فقط از راه صفحه خودم اعلام نموده بودم، تصور می کردم نهایتا ده پانزده نفر شرکت نمایند. بر مبنای همین تصور با مبلغ اندکی که یکی از دوستان تقبل کرد کار را شروع کردیم؛ یعنی با چهار میلیون تومان. بعد که خوشبختانه بر خلاف انتظار ما استقبال گسترده ای از جایزه شد، جایزه آنرا با کمک بانی های زیادی افزایش دادیم و به ۵۰ میلیون تومان رساندیم و به ۱۱۰ نفر جایزه دادیم. یعنی تمام کسانی که شرکت کردند جایزه گرفتند. حدود ۱۰ نفری هم نفرات برتر بودند که جوایز و مبالغ ویژه به آنها تقدیم شد. همه کسانی که برای داوری و کارهای اجرایی جایزه گلستان آمدند هم با قصد خدمت و کار فرهنگی آمدند و بدون دریافت هیچ حق الزحمه ای کارها را انجام دادند.
جمع شدن اعضای خانواده ها برای سعدی خوانی بهترین اتفاق جایزه گلستان است
مهم ترین اتفاقی که ما هم دوست داشتیم رخ بدهد، فضای صمیمی بود که با محوریت سعدی و گلستان در خانواده ها به وجود آمد. افراد زیادی در صفحات شان استوری و عکس می گذاشتند، خبر می گذاشتند که اعضا خانواده دور هم نشسته اند و همه دارند با هم گلستان می خوانند. به نظر من این اتفاق خیلی ارزشمندی بود که رخ داد. در کنارش باید بگویم برای ما خیلی اهمیت داشت که کودکان و نوجوانان در جایزه گلستان شرکت نمایند که این خواسته هم عملی شد. خوشبختانه کودکان و نوجوانان انس و علاقه زیادی به گلستان سعدی پیدا کرده بودند و این از ویدیوهایی که به دست ما می رسید مشخص بود. بچه های زیادی بودند که در سنین پایین گلستان را حفظ نموده بودند و این برای من شیرین ترین بخش ماجرا بود. همین اتفاق بود که شور و شوق بانی ها برای مشارکت در جوایز را افزایش می داد.
بعضی ها تعجب می کردند که یک روحانی سردمدار سعدی خوانی در ماه رمضان است!
حوزه های علمیه ما از قدیم انس بسیار خوبی با متون کلاسیک ادبیات فارسی داشتند که متأسفانه این اتفاق در سال ها و دهه های اخیر کمرنگ شده است. مخاطب عام امروز حتی باور نمی کند که حوزه های علمیه چه پیشینه ای در مرور و بازخوانی و تمرین و مطالعه و آموزش متون کلاسیک ادبیات فارسی داشته اند. ازاین رو برایشان عجیب است که یک روحانی از سعدی و گلستان حرف بزند و برایش جایزه برگزار کند. بسیاری از کسانی که در اینستاگرام یا رو در رو با من هم صحبت شده اند به همین نکته اشاره کرده اند که ما انتظار نداشتیم که یک روحانی پیشگام این ماجرا بشود! یکی از نکاتی که ما روی آن اصرار و توجه داشتیم این بود که باید دو اتفاق جدی گرفته شود؛ یکی بزرگ ترین روز سال که اول تیر است و دومی جشن تیرگان که سیزدهم تیرماه است. حرف من این بود که همان گونه که در بلندترین شب سال سنت حافظ خوانی رواج دارد و بسیار پرارزش است، بیاییم و در بلندترین روز سال سعدی خوانی داشته باشیم. خیلی ها می گفتند ما انتظار نداشتیم یک روحانی این پیشنهادها را مطرح کند.
ماه رمضان فقط ماه دعا نیست، ماه مطالعه هم هست
برخی افراد تصورشان این است که عبادت در ماه مبارک رمضان منحصر به قرائت قرآن و متون عربی است. در حالیکه یکی از بزرگ ترین عبادات در ماه مبارک رمضان مطالعه و آموزش است. طبیعتاً جایزه گلستان از این جهت خودش می تواند عبادت به حساب آید، به نحوی که افراد یک متنی را بخوانند و یاد بگیرند و به آموزش و تحصیلش بپردازند. نکته بعدی که کمتر به آن توجه می شود این است که متون کلاسیک ادبی ما سراسر مشحون و مشمول معارف دینی مخصوصاً قرآن کریم است. این تعبیر درباره مثنوی رایج است که می گویند «مثنوی قرآن فارسی است». در مورد بسیاری از متون کلاسیک ما از مناجات نامه های نظامی گنجوی بگیرید تا گلستان سعدی تا بسیاری از غزلیات حافظ، ما با مفاهیم دینی و معارف قرآنی روبرو می باشیم. مثلا ما سال قبل آغاز دیباچه گلستان سعدی را جهت شرکت در جایزه انتخاب کردیم و سال جاری ادامه اش را به مسابقه گذاشته ایم. خود من وقتی دیباچه گلستان را برای جایزه انتخاب کردم، اصلاً توجه نداشتم که این عبارت «ای کریمی که از خزانه ی غیب، گبر و ترسا وظیفه خور داری / دوستان را کجا کنی محروم؟ تو که با دشمن این نظر داری» دقیقاً ترجمه بخشی از دعای ابوحمزه ثمالی است که می گوید: «اِلهی اَنْتَ الَّذی تُفیضُ سَیْبَکَ عَلی مَنْ لا یَسْأَلُکَ وَ عَلَی الْجاحِدینَ بِرُبُوبِیَّتِکَ، فَکَیْفَ سَیِّدی بِمَنْ سَأَلَکَ وَ اَیْقَنَ اَنَّ الْخَلْقَ لَکَ، وَ الاَمْرَ اِلَیْکَ».
برخی اعتراض می کنند که چرا در ماه رمضان مردم را به گلستان خوانی تشویق می کنید!
به خاطر همین خیلی برایم عجیب است که دوستانی که اعتراض می کنند «چرا شما مردم را تشویق می کنید به گلستان خوانی؟ مردم را ترغیب کنید دعا بخوانند»! این دوستان به این نکته توجه ندارند که ما در ماه مبارک رمضان داریم دقیقاً همان مضمون دعای ابوحمزه ثمالی و همین آیات قرآن را داریم ترویج می نماییم. مضاف بر این نکته که ذوق افراد، شرایط افراد، طبیعت افراد متفاوت می باشد و ما ناگزیر هستیم که خوراک های مختلفی در اختیار افراد قرار بدهیم. امکان دارد در یک خانواده پدر خانواده اهل قرائت قرآن باشد، مادر خانواده دعای افتتاح بخواند ولی بچه های خانواده نیاز داشته باشند به دیدن یک فیلم سینمایی و تماشای یک سریال خوب. نمی گردد خط کش گذاشت و همه را یک طور سنجید. نمی گردد همه را یک جور ببینیم و از همه یک توقع داشته باشیم. این نه عقلی است و نه دستورات دینی چنین چیزی به ما می گویند. ما هم با انتخاب یک متن کلاسیک داریم همان مضامین اخلاقی و دینی و عرفانی را به عموم مردم عرضه می نماییم. کار بزرگی که مرحوم «مهدی آذر یزدی» کرد این بود که متون کلاسیک ما را برای بچه های کم سن و سال ساده سازی کرد و باعث تحسین مقام معظم رهبری هم قرار گرفت. جمله ای که رهبر انقلاب در تجلیل کتاب «قصه های خوب برای بچه های خوب» گفتند برای همه ما درس آموز است. ایشان گفته بودند من فرزندان خودم را با کتاب های آقای آذر یزدی تربیت کردم. تجلیل رهبری نشان داده است ادبیات فارسی این کارکرد مثبت را برای افراد دارد.
دو طیف با سعدی خوانی ما مخالف بودند
ما پارسال از طرف دو گروه متهم بودیم. یک گروه تنگ نظر و متحجرِ متدین که ترویج گلستان را خلاف اقتضائات دینی ماه مبارک رمضان می دانستند و یک گروه تندروی افراطیِ ضد مذهب که معتقد بودند گلستان یک متن دینی است و یک آخوند دارد با این متن یک پیام دینی به جامعه منتقل می کند. عجیب اینجا بود که این دو سر طیف با این کار مخالفت می کردند و در یک نقطه یعنی مخالفت با سعدی خوانی خانواده ها به همدیگر می رسیدند. البته تعدادشان اندک بود اما اشتراک شان در مخالفت با یک حرکت فرهنگی برای من جالب بود.
قدردانی آیت الله جوادی آملی از محمد معتمدی به خاطر آلبوم مناجات های رمضانی
شاید شما ندانید. جالب است آیت الله جوادی آملی در یک جلسه نیمه خصوصی به صورت ویژه از آقای معتمدی به خاطر تولید آلبوم مناجات های رمضانی که بازخوانی اشعار ادبیات فارسی بود، تجلیل کردند. در یک جلسه خصوصی که من، آقای معتمدی و آقای بهروز شعیبی در خدمت ایشان بودیم، ایشان به شکل خیلی ویژه ای از آقای معتمدی تجلیل کردند که ای کاش من عبارات ایشان درباره کار آقای معتمدی را یادداشت کرده بودم و الآن راحتتر بیان شان می کردم. ولی یادم است که ایشان با یک لحن بسیار شیرین از خدمتی که آقای معتمدی در این آلبوم به ماه مبارک رمضان کرده بودند تجلیل و تقدیر کردند. این نشان داده است که ادبیات ما ظرفیت زیادی برای توجه در ماه مبارک رمضان دارد و جایزه گلستان هم در همین مسیر قدم برمی دارد.
ترجیحم این است که جایزه گلستان به صورت مردمی ادامه پیدا کند
از سال قبل بعضی دوستان پیشنهاد می دادند که برای برگزاری بهتر جایزه از همراهی بعضی نهادها و ارگان ها و شرکت ها استفاده نماییم. مثل بنیاد سعدی که می گفتند بودجه ای برای این کار نداریم و مسئولیت و مأموریت ما ترویج زبان فارسی در خارج از کشور است، یا مثلا شرکت چای گلستان که گفتند داریم بررسی می نماییم شرکت بکنیم یا نه. سال جاری هم برخی نهادهای رسمی و حاکمیتی پیشنهاد حمایت داده اند که من نمی دانم چقدر مصلحت است جایزه گلستان را با مشارکت این نهادها پیش ببریم. واقعاً هنوز از پذیرش این مشارکت در تردید هستم. چون یکی از نکاتی که سال گذشته خیلی مورد توجه بود و سبب می شد افراد مختلف در جایزه شرکت و در اهدای جایزه آن مشارکت کنند و می گفتند این بود که جایزه شخصی و مردمی است. شاید تنها یک مشارکت از سمت یک نهاد فرهنگی داشتیم که خود آنها اصرار داشتند نامی از ما نبرید، چون نمی خواهیم جنبه تبلیغاتی پیدا کند. یعنی فضا کاملاً فضای غیر دولتی و غیر حاکمیتی بود. الآن که کار دارد بیشتر دیده می شود این پیشنهادها هم می آید ولی همین ملاحظه که عرض کردم سبب شده است که ما با احتیاط برخورد نماییم. خود من وسواس دارم که زیر بار نروم. گرچه شاید کمک و همراهی آنها سبب شود که کار خیلی بیشتر دیده شود و افراد بیشتری سهیم شوند، ولی زیبایی جایزه گلستان با مشارکت مردمی بیشتر است. مثلا همین امروز مدیر یک رستوران با من تماس گرفت و گفت برنده های شما یک شام میهمان من! به نظرم این خیلی جذاب است. سال گذشته هم یک نفر تماس گرفت و گفت من یک آبمیوه فروشی دارم، برنده هایتان یک نوبت بیایند و پیش من آبمیوه بخورند! این کار را جذاب می کند. سال قبل بخشی از جوایز ما این طوری بود. مثلا عزیز دیگری بود که ده تا هندزفری برای نفرات اول فرستاد. یا مثلا یک شرکت تبلیغاتی به خاطر علاقه شخصی خودش مدال ها و نشان های برندگان را به صورت مجانی تولید کرد و هدیه داد. ازاین رو جایزه گلستان تا حالا هیچ جنبه رسمی و حاکمیتی نداشته و همین بوده که کار را خیلی جذاب کرده و افراد را ترغیب می کرده که در آن شرکت نمایند. امیدوارم بتوانیم همین فضا را ادامه بدهیم و هرسال جایزه گلستان را با حال و هوای بهتر و بیشتری برگزار نماییم.
منبع: كنكوری
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب