ماجرای یک مستند غیرمتعارف درباره ی ابراهیم گلستان
کنکوری: به بهانه درگذشت ابراهیم گلستان، مروری داریم بر مستند «جمعه می بینمت» که یکی دو سال قبل در جشنواره برلین و سپس کارلووی واری به نمایش درآمد، این مستند به چگونگی ارتباط نامتعارف میان ابراهیم گلستان و ژان لوک گدار پرداخته است.
به گزارش کنکوری به نقل از ایسنا، «جمعه می بینمت» یک مستند غیر متعارف به کارگردانی میترا فراهانی کارگردان ایرانی است که روایتی از گفتگویی میان «ژان لوک گدار» چهره پیشگام سینمای موج نوی فرانسه و ابراهیم گلستان فیلمساز و چهره ادبی ایرانی بوسیله ایمیل های منظم هفتگی، فیلم ها، تصاویر، کلمات قصار و نامه هاست.
ابراهیم گلستان را پیشگام سینمای ایران می دانند که با فیلم های «خشت و آینه» (۱۳۴۴) و «اسرار گنج دره جنی» (۱۳۵۳) شناخته می شوند. او در سال ۱۹۷۵ میلادی ایران را ترک کرد و در انگلستان اقامت گزید و از آن زمان بطور کامل روی نویسندگی خود تمرکز کرده است. گلستان و گدار قبل از این، شخصاً یکدیگر را نمی شناختند.
فراهانی کارگردان مستند «جمعه می بینمت» با ارسال پیامی به «گدار»پیشنهاد ملاقاتی حضوری با ابراهیم گلستان را مطرح می کند اما در نهایت برمبنای ایده «گدار» مکاتبه میان این دو چهره موثر بواسطه میترا فراهانی آغاز می شود و بدین سبب او هر هفته از شهر زُم به لندن سفر می کرد و تا به خانه گلستان برود و گفته های وی را ضبط و رونویسی کند و در نتیجه برای مدت ۸ ماه ارسال کننده تصاویر و کلمات میان گدار و گلستان می شود.
میترا فراهانی به ورایتی گفته است: «این یک هدیه برای من و خیلی بهتر از ملاقات حضوری بود. این ایده را که شامل تبادل کلمات و تصاویر بود را دوست داشتم. این دو مرد نماینده حدودا یک قرن سینما هستند و من افکار آنها را می خواستم. این پروژه از شعری از شاعر و فیلمساز ایتالیایی «پیرپائولو پازولینی» با عنوان "من نیرویی از گذشته هستم" الهام گرفته شده است.»
رویه اساساً به این صورت بود که یک ایمیل با متن اما بدون تصویر توسط گلستان ارسال می شد و جمعه بعد گدار پاسخی از سوئیس همراه با فیلم، تصاویر و کلمات قصار ارسال می کرد.
ابراهیم گلستان که با فیلم «یک آتش» جایزه بهترین مستند را از جشنواره فیلم ونیز در سال ۱۳۴۰ گرفت، خودش در سال ۱۳۹۹ سوژه مستند «جمعه می بینمت» شد، مستندی که درحقیقت روایت یک دوئل ذهنی و تا حدودی اندیشه ورزانه بین گلستان به عنوان نویسنده و فیلمساز ایرانی مقیم فرانسه و «ژان لوک گدار» فیلمساز شهیر فرانسوی، علاوه بر مخاطب فیلم است.
در این فیلم که ظاهرا بیشتر آن در سال ۲۰۱۴ میلادی فیلمبرداری شده، گلستان ۹۶ سال دارد و گدار ۸۴ ساله است. موضوع فیلم به کنکاش ذهنی گذرایی از گلستان درباره ی زندگی و مرگ، تاریخ نسل ها، حیات انسان هنرمند و روابط انسانی می پردازد. در ادامه، با هدایت کارگردان، ارتباط ایمیلی بین گلستان و گدار شکل می گیرد که ضمن ابراز تمایل برای دیداری با گدار، موضوع اشاره شده هم اهتمام می شود که به بحث گذاشته شود.
فیلم، صحنه هایی از داخل منزل کوچک و زندگی کهنسالی گدار هم دارد اما بیشتر در منزل مجلل و قصرگونه گلستان و با حرف های وی می گذرد.
از نکته های قابل توجه این فیلم این است که دوربین تا محل خواب ابراهیم گلستان هم نفوذ کرده و دیگر از زندگی مبهم او خبری نیست، بلکه در جای جای خانه و حتا هنگام بستری شدن گلستان در بیمارستان هم با او همراهی شده است.
همین طور در این فیلم دیگر از ابراهیم گلستان مغرور که با حرف هایش موجب رنجش دیگران می شود، اصلا خبری نیست و نه فقط در برخورد با شخصیت شهیری چون گدار، بلکه در دیگر جاهای فیلم هم با گلستان متفاوتی از آن چه در چند سال قبل در ذهن ها شکل گرفته است، رو به رو می شویم. ضمن آنکه طنز کلامی این چهره ادبیات و سینمای ایران که بصورت محترمانه ای بیان می شود، در فیلم حاضر، به جذابیت آن افزوده و مخاطب خارجی هم از این خاصیت فیلم لذت می برد.
اساسا مخاطب ایرانی نیز که با خلقیات ابراهیم گلستان بوسیله اظهار نظرهای چند سال قبل اش آشنایی دارد، از برخی صحنه های این فیلم متعجب می شود که بطورمثال او چگونه به روند طاقت فرسای قالب گیری صورتش و نیز اصل این قالب گیری برای ساخت سردیسی از خودش تن داده است.
در مستند «جمعه می بینمت رابینسون» به آثار ادبی ابراهیم گلستان تقریباً اصلا پرداخته نشده اما در تدوین جالب آن، از تعدادی از صحنه های فیلم مستند گلستان درباره ی کاوش دیرینه شناسی در تپه مارلیک استفاده شده است. همین طور در تدوین فیلم که نقطه قوت چشم گیر آن محسوب می شود، به تکرار، از آهنگ ها و برخی سخنان بتهون، آهنگساز شهیر آلمانی، در رابطه با موضوع مورد بحث فیلم، استفاده شده است.
منبع: كنكوری
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب