یک اعتراف شاعرانه
به گزارش کنکوری، حسن متین راد که اخیرا برگزیده جایزه شعر خبرنگاران شده است می گوید: قسمت اعظم کارهایم در فضایی است که در آن زندگی کرده ام؛ در واقع شعرهایم نوعی اعتراف است، اعتراف به تمام تجربه هایی که داشته ام.
این شاعر که با دفتر شعر «رسوب غارنشینی در ژن» برگزیده جایزه شعر خبرنگاران شده است، در گفتگو با ایسنا در رابطه با جوایز ادبی و تاثیر آنها اظهار نمود: جوایز از این جهت که رقابتی بین شاعران هستند، اهمیت دارند؛ هرچند سلیقه داورانی که به قضاوت کارها می نشینند در انتخاب کتاب ها بی تاثیر نیست. اما جشنواره ها به این علت که شعر روز، استعدادی که در گوشه ای دارد کار می کند اما دیده نمی شود و پیشنهادهایی را که به شعر فارسی می شود، معرفی می کنند، قابل احترام هستند.
او افزود: ما در کشورمان هم جشنواره های دولتی را داریم که محدودیت هایی دارند مانند جشنواره شعر فجر و هم جشنواره های مستقلی مانند جایزه شاملو و جایزه شعر خبرنگاران که جایزه های باسابقه ای هستند و جایزه شعر حسین جلال پور، که قابل اعتمادتر هستند و پیشنهادهای بهتری می توانند داشته باشند. این جوایز معمولاً همه طیف ها را در نظر می گیرند و فراگیرترند.
متین راد در پاسخ به اینکه وی در شعر چه کاری انجام می دهد که به قول خودش حتی برای خودش هم ناشناخته است، اظهار داشت: ورودم به شعر وضعیت خاصی داشت. معمولاً شاعران از سنین پایین تر آغاز به کار می کنند، درحالی که تجربه زیادی در زندگی ندارند و در مراحل اولیه زندگی شان هستند و به اقتضای سن شان شاید به خیلی چیزها دسترسی ندارند. من پس از ۴۰ سالگی شعر را به صورت جدی شروع کردم یعنی از سال ۱۳۹۶ که از کار اداری بازنشسته شدم و حدودا فراز و نشیب های عمده ای از زندگی را پشت سر گذاشته بودم. قبل از آن شعر برایم جدی نبود. ورود من به شعر در این برهه از زندگی، دیدگاهم را نسبت به شعر کلا عوض می کرد. مجبور بودم جدی تر به شعر بپردازم. بعضی از دوستان منتقد هم می گویند زمان ورودت به شعر، سبب شده شعرهایت منحصربه فرد شود.
او اضافه کرد: از سوی دیگر تجربیاتم در انتخاب ابژه ها و سوژه ها کمک کرد. یکی از خصوصیت های دفترم «رسوب غارنشینی در ژن» اینست که بسیار متنوع است، در هر شعر منتظر دنیای جدیدی هستید و حدودا این اتفاق می افتد. برعکس صدمه ای که دوستان منتقد می گویند که شاعر در مسیری می افتد که به تکرار وادار می شود و نمی تواند از این تکرار فرار کند. گاها موارد مستثنی هم داشته ایم. زمانیکه کارم را در مشهد آغاز کردم و کم کم با دوستان دیگر مرتبط شدم، خودم حس می کردم کارم شخصی و منحصربه فرد است. در واقع تمام روایت های خودم از زندگی و شخصیت خودم است. همینطور ساختار کارها از نظر زبان و فرم شکلی به خود گرفته که حداقل من نمونه اش را ندیده ام. این خصوصیت مثبت است و از وجه دیگر خطرناک. نگرانی ای که در مراسم پایانی جایزه اشاره کردم ناظر بر این بخش است.
این شاعر تصریح کرد: وقتی در راه کاری که تا کنون آزموده نشده و راهی که تابحال کسی نرفته، بروید هیچگاه مطمئن نخواهید بود مسیر درستی برگزیده اید یا نه. تنها مطمئن هستید این راه منحصربه فرد است اما اینکه به کجا خواهید رسید و چه سرنوشتی خواهید داشت مشخص نمی باشد. روز به روز تنهاتر می شوید. تنها قاضی کار خودتان هستید و به بازخورد بقیه نیاز دارید. من محتاج این بازخوردها بودم. آنچه در این نشست و جایزه باعث شادمانی من بود، این بود که جشنواره شعر خبرنگاران حدودا طیف گسترده ای داشت. در بین ۱۰ نامزد نهایی از جریان شعر دهه ۷۰ نماینده داشتیم که نماینده قوی ای هستند، در شعر کلاسیک نماینده داشتیم، از طیف آزاد و ساده نویس دوستان قوی ای بودند و اینکه دفتر من انتخاب شد، نقطه تاییدی بود که کاری که می کنم قابل خواندن و قابل درک است و می تواند با مخاطب ارتباط داشته باشد. در واقع این جایزه به من اعتماد به نفس داد که می تواند در ادامه کار برایم کارآمد باشد.
او در رابطه با نگاهش به شعر امروز و وضعیت مخاطب شعر هم بیان نمود: شعر در صدساله اخیر و بخصوص پس از نیما به جهان های دیگری وارد شد و ناچار به تکثر افتاد. شاخه ها، شکل ها و مانیفست های مختلفی پدید آمد که از قالب شناخته شده شعر کلاسیک گاها فاصله گرفت و تعریف شعر را گرفتار سوال کرد که اصلا شعر چیست؟ آیا حتما باید در چارچوب موزون و مقفا باشد و شکل عروضی موزون داشته باشد یا غیر از آن هم می تواند باشد؟ نهضت ترجمه و ترجمه شعرهای سایر زبان ها هم به این تغییر کمک کرد. شاعران و علاقه مندان به شعر دیدند در سایر نقاط دنیا چه نگاهی به شعر هست. تحت تاثیر این وضعیت تجربه های بسیار رنگارنگی داشتیم که گاها ماندگار شدند مانند جریان شعر شاملو یا جریان شعر اخوان ثالث که در بستر زبان خراسانی اتفاق افتاده اما در نمایه نیمایی. و دوستان دیگر که فراتر رفتند مانند شعر حجم، شعر گفتار و دیگر جریان های شعری.
متین راد تکثر در شعر معاصر را جنبش خوبی خواند که سبب شده به اصل شاعرانگی نظر کنند، اینکه واقعا شعر در کجا اتفاق می افتد و توضیح داد: ما ۱۴ قرن سابقه شعر داریم که حدودا در یک فضای ثابت پیش رفته است، شعر موزون که شکل های ثابتی داشته؛ غزل و قصیده و در نهایت رباعی و قطعه. شاعران هم در حکم دانای کل به شعر نگاه می کردند، بگونه ای حکیم بودند و روشهای فنی شعر هم تحت تاثیر این مورد قرار گرفته بود اما شاعر امروز از افراد عادی جامعه است که تلاش می کند نگاه و روایت خویش را از زندگی و تجربه زیسته اش به شکل شاعرانه و زیباتری انعکاس دهد. دقیقاً چیزی که فکر می کنم برای من اتفاق افتاده است؛ من تجربه زیسته خودم و روایت خودم از زندگی را در شعر منعکس کردم. قسمت اعظم کارهایم در فضایی است که در آن زندگی کرده ام و نوعی اعتراف است. من اعتراف کرده ام به تمام تجربه هایی که داشته ام. ما شرقی ها از زمانیکه به دنیا می آییم یاد می گیریم در فضای محافظه کاری و خویشتن داری و لاپوشانی زندگی نماییم. همیشه هویتی برای برون از خودمان داریم که ارتباط اجتماعی است و هویتی برای خودمان داریم که معمولاً از دید دیگران مخفی نگاه می داریم. شعر نوعی اعتراف به هویت درونی است که به صورت بیرونی عرضه می شود، جذابیت شعر هم همین است؛ نوعی پرده دری و اعتراف که ما انسان امروز داریم. اگر جسارت داشته باشیم، می توانیم به بهترین شکل عرضه دهیم و نقطه قوت شعر امروز اینست.
او در رابطه با تاثیر فضای مجازی بر شعر هم اظهار داشت: به نظرم این مورد هم روی مثبت دارد و هم روی منفی؛ صدمه زاست از این جهت که فضای مجازی متکی بر فالوئر است. معمولاً شعرهایی که در لایه اول اتفاق می افتد و راحتتر توسط مخاطب عام درک می شود، در این فضا بیشتر منتشر می شود. شعرهای متوسط به پایینی که راحت ترند با عاطفه بالا یا حسی ترند و مخاطب امکان دارد به اشتباه بیفتد که شعر همین است ازاین رو از این جهت صدمه زاست.
متین راد سپس اظهار داشت: اما نقطه مثبت اینست که ارتباط ها را بیشتر می کند. ما شاهد این هستیم که از جای جای دنیا و کشورهایی که به فارسی شعر می گویند در این فضا حضور دارند و می توانید با آنها ارتباط پیدا کنید. درحالی که در حالت عادی این ارتباط واقعا دشوار می باشد. فضای مجازی کمک می نماید شعر خوب توسط شاعران خوب منتشر شود، کسانی که شعر متوسط به بالا می گویند هم دسترسی بهتر و بیشتری به شعر روز دارند. نکته مثبت اینست. اگر در مقام قضاوت باشم این نکته مثبت را بیشتر مطرح می کنم. در کل نگاهم مثبت است و فضای مجازی به شعر امروز خیلی کمک می نماید.
منبع: konkoorist.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب