پای صحبت برندگان یک جایزه علمی عجیب و خنده دار!
کنکوری: جایزه ایگ نوبل تمرکز خودرا بر روی دستاوردهای علمی غیرمنتظره معطوف کرده است. در اینجا نگاهی به احساس درونی برندگان این «افتخارِ» گاهی ناخواسته، خواهیم داشت.
به گزارش کنکوری به نقل از ایسنا، النور مگوایر(Eleanor Maguire) زمانی که برای نخستین بار جایزه ایگ نوبل به او پیشنهاد شد خیلی هیجان زده نشد. این عصب شناس در دانشگاه کالج لندن به سبب مطالعه اش که نشان میدهد رانندگان تاکسی لندن در مغزشان هیپوکامپ بزرگ تری نسبت به افراد شاغل در دیگر حرفه ها دارند، مورد تقدیر قرار گرفت. اما او نگران بود که پذیرش این جایزه برای حرفه او فاجعه باشد. بنابراین، او بی سر و صدا آنرا رد کرد.
به نقل از نیچر، سه سال بعد، مارک آبراهامز، بنیانگذار این جایزه، بار دیگر با مگوایر با پیشنهادی یکسان تماس گرفت. این دفعه، مگوایر اطلاعات بیشتری در مورد جایزه ی طنزی داشت که خودرا افتخاری برای دستاوردهایی می داند که «مردم را می خنداند و سپس به فکر وا می دارد». او تصمیم گرفت این پیشنهاد را بپذیرد. در راه رفتن به مراسم، راننده تاکسی او از دانستن این که هیپوکامپ بزرگ تری نسبت به سایر مشاغل دارد به قدری خوشحال شد که از گرفتن کرایه امتناع کرد.
مگوایر این جایزه را به خاطر جلب توجه بیشتر نسبت به کارش مورد تقدیر می داند. او می گوید: این برای حرفه ی من مفید بود، برای اینکه مردم می خواستند در مورد آن صحبت کنند. زمانی که خبرش منتشر گردید در صفحه های اول روزنامه ها بود و مردم را تحت تأثیر قرار داد.
مگوایر در مورد یکی از معیارهای تاثیرگذاری ایگ نوبل می گوید که او زمانی به عنوان «مشهورترین عضو» هیئتی معرفی گردید که از قضا سه برنده ی جایزه نوبل نیز در آن حضور داشتند و در آن جا فقط در مورد رانندگان تاکسی سوال می شد و سوالی برای برنده های جایزه نوبل در آنجا وجود نداشت.
سایر پژوهشگران، داستان های مشابهی در مورد برنده شدن جوایز معروف و به قول برخی «بدنام» روایت می کنند. آبراهامز آن جوایز را در سال ۱۹۹۱ بعد از سال ها جمع آوری نمونه هایی از تحقیقات عجیب و غریب که در مجله «نتایج غیر قابل تولید» منتشر می شد، ایجاد کرد. وی در آن زمان سردبیر این مجله بود و در این مورد می گوید: من مدام با افرادی ملاقات می کردم که ناآگاهانه مطالعات خنده داری انجام می دادند که تقریباً هیچ کس از آنها خبر نداشت.
پاسخ جامعه علمی در ابتدا متفاوت بود، اما آبراهامز می گوید که جایزه های ایگ نوبل برای لطمه رساندن به حرفه ی کسی ایجاد نشده اند. سال گذشته، این جایزه بالاتر از ۹۰۰۰ نامزد دریافت کرد که نشان از رشد آن دارد.
فراتر از سرگرمی، چندین محقق که برنده «ایگ نوبل» شده اند می گویند که این جایزه با کمک به آنها برای دستیابی به مخاطبان گسترده تر، شغل آنها را بهبود بخشیده است و تعدادی از دانشمندان را بر آن داشته است تا زمان بیشتری را صرف تعامل با مردم در مورد کار خود کنند. در ادامه داستان این افراد را با هم می خوانیم.
مرد اردکی
جایزه ایگ نوبل تاثیر عمیقی بر کار و زندگی کیس مولیکر(Kees Moeliker) گذاشت. در سال ۱۹۹۵، این پرنده شناس از دیوار شیشه ای دفتر خود در موزه تاریخ طبیعی روتردام هلند به بیرون نگاه می کرد که صدای پرواز یک اردک را شنید. او به بیرون رفت و یک اردک زنده را دید که روی یک اردک مرده نشسته بود. مولیکر که یافته های خودرا شش سال بعد گزارش کرد، می گوید: این نخستین مورد ثبت شده نکروفیلی در اردک ها بود. او انتظار داشت که تنها تعداد انگشت شماری از مردم مقاله را بخوانند، اما بعد از آن در سال ۲۰۰۳ با تماس تلفنی به او جایزه ایگ نوبل پیشنهاد شد.
او می گوید: بعد از آن که جایزه را بردم، مقاله ام خوانندگان زیادی پیدا کرد و مردم مطالبی را برای من ارسال کردند که شما در مجلات رایج درباره ی اش نمی خوانید. من مجموعه ی عظیمی از موارد قابل توجه رفتار حیوانات دارم.
مطالعه در مورد اردک و ایگ نوبل نقطه عطفی برای مولیکر بود. او به «مرد اردکی» معروف شد و کتابی به همین نام منتشر نمود. در سال ۲۰۱۳، او یک سخنرانی در TED با عنوان «چگونه یک اردک مرده زندگی من را تغییر داد» ارائه کرد.
از زمان دریافت ایگ نوبل، مولیکر بخش بزرگی از زندگی خودرا در کنار تحقیقات خود، به ارتباطات علمی مختص کرده است. او که حالا مدیر موزه روتردام است، ارتباط خودرا با ایگ نوبل نیز حفظ نموده است. او قسمتی از گروهی است که تصمیم می گیرد چه کسی برنده شود و اغلب به دانشمندانی که در اروپا انتخاب شده اند اطلاع رسانی می کند.
از برندگان مورد علاقه او دو محقق بودند که لباس خرس های قطبی پوشیده بودند تا بررسی نمایند که گوزن شمالی در قطب شمال چگونه واکنش نشان میدهد. او می گوید: وقتی به آنها زنگ زدم، از خوشی آغاز به جیغ زدن کردند. این همیشه اتفاق می افتد.
آزمایشات جمعه شب
آندره گیم(Andre Geim)، فیزیکدان دانشگاه منچستر، بریتانیا، تنها فردی است که هم جایزه نوبل و هم جایزه ایگ نوبل را دریافت کرده است. وی در سال ۲۰۱۰ جایزه نوبل فیزیک را برای کشف گرافن بطور مشترک دریافت کرد، اما ایگ نوبل را یک دهه زودتر برای نوع بسیار متفاوتی از مطالعه به دست آورد و آن استفاده از آهنربا برای معلق کردن یک قورباغه بود. یک شب جمعه، وی در دانشگاه رادبود در هلند، آب را در یک آهنربای قدرتمند ۱۶ تسلا ریخت و متوجه شد که معلق می شود. این قطره شناور همکارانش را شوکه کرد برای اینکه به نظر می رسید که ایده های مربوط به مغناطیس را نقض می کند.
این موفقیت، منجر به مجموعه ای آزمایشات دیگر با اجسام معلق شد و در نهایت با یک قورباغه کوچک که بدون لطمه از سواری خود جان سالم به در برد، به انتها رسید.
وقتی جایزه به گیم پیشنهاد شد، او یک محقق اولیه بود و از پذیرش آن به تنهایی مطمئن نبود. بدین سبب او با مایکل بری(Michael Berry)، فیزیکدان نظری در دانشگاه بریستول، بریتانیا، و نویسنده همکارش در مقاله ای که قورباغه شناور را توصیف می کند، تماس گرفت.
گیم اغلب در مورد آزمایش قورباغه خود و ارزش علمی مبتنی بر کنجکاوی که منجر به دریافت جایزه ایگ نوبل شد صحبت می کند. در جمعه شب دیگری، چندین سال بعد از آزمایش های معلق سازی، گیم و کنستانتین نووسلوف(Konstantin Novoselov)، که حالا در دانشگاه ملی سنگاپور است، یک تکه نوار به گرافیت چسباندند که منجر به کشف گرافن ۴ و دریافت جایزه نوبل مشترک آنها شد.
گیم و مگوایر تنها برندگان ایگ نوبل نیستند که در مورد پذیرش این جایزه تردید داشتند. آبراهامز و همکارانش ماه ها پیش از مراسم اهدای جوایز بطور محرمانه با دریافت کنندگان احتمالی تماس می گیرند و به آنها فرصت پذیرش یا رد جایزه را می دهند. آبراهامز همین طور ترتیبی می دهد که آنها جایزه خودرا از برنده های جایزه نوبل در مراسمی سالانه دریافت نمایند. او می گوید: اینکه این افراد معتبر قسمتی از مراسم باشند، داشتن این برداشت را که ما مقرر است صدمه ای وارد نماییم، مشکل تر می کند.
همه از دریافت این جایزه چندان راضی نبوده اند. اریک توپول(Eric Topol)، متخصص قلب در کالیفرنیا، قسمتی از گروهی متشکل از ۱۰۰۰ نفر بود که برنده جایزه ادبیات ایگ نوبل در سال ۱۹۹۳ برای انتشار یک مقاله تحقیقاتی پزشکی شد که تعداد نویسندگان آن صد برابر تعداد صفحات بود. او می گوید که این مطالعه نباید مورد بی توجهی قرار می گرفت. او می افزاید: در آن زمان، این بزرگترین مطالعه سکته قلبی در تاریخ با بالاتر از ۴۰ هزار شرکت کننده بود.
او می گوید که فکر می کند نام ایگ نوبل با برنده های اخیر همخوانی ندارد. آنها بیشتر به خاطر طنزآمیز بودن انتخاب شده اند. آبراهامز موافق است و می گوید: با نگاهی به گذشته، به صورتی آرزو می کنم که نام دیگری انتخاب می کردیم.
دویدن روی آب
در دو دهه اخیر، بیشتر جوایز به تحقیقات سبک تری اختصاص یافته است. بدین سبب این جایزه به آلبرتو مینتی(Alberto Minetti) در سال ۲۰۱۳ در دانشگاه میلان ایتالیا رسید.
مینتی بیومکانیک حرکت را مطالعه می کند و از گذشته های دور به نیروهای دخیل در دویدن علاقه داشته است. وقتی او فهمید که فضاپیمایی که به دور ماه می چرخد در سال ۲۰۰۸ شواهدی از آب کشف کرده است، به این فکر کرد که آیا یک نفر می تواند روی آب روی ماه که نیروی گرانش آن تنها ۱۶ درصد زمین است بدود یا خیر.
مینتی با بهره گیری از مدلهای ریاضی مارمولک باسیلیسک(Basiliscus basiliscus) و کشیم غربی(Aechmophorus occidentalis)، دو مهره دار که می توانند روی سطح آب حرکت کنند، محاسبه کرد که از نظر نظریه این کار ممکن است. سپس، او و همکارانش محاسبات خودرا با اتصال یک فرد به یک مهار کننده برای شبیه سازی گرانش ضعیف تر ماه، آزمایش کردند. پژوهشگران در سال ۲۰۱۲ گزارش دادند که یک شرکت کننده با کمک باله های کوچک روی پاهای خود توانست در حین دویدن روی یک استخر شناور بماند.
سال بعد، مینتی یک تماس تلفنی از آبراهامز دریافت کرد و آبراهامز به او پیشنهاد جایزه ایگ نوبل را داد. در آن زمان، او از جایگاه جایزه یا این که چه تاثیری بر شهرت او خواهد داشت مطمئن نبود، بدین سبب نظرسنجی را در بین همکارانش انجام داد. مینتی می گوید: نظر بیشتر افرادی که با آنها صحبت کردم در مورد آن بسیار مثبت بود.
سرگرمی و طنز هنوز در قلب ایگ نوبل قرار دارد. جایزه فیزیولوژی ۲۰۲۴ توسط گروهی به سبب «کشف این که خیلی از پستانداران قادر به تنفس بوسیله مقعد خود هستند» دریافت شد. نویسنده اصلی این مطالعه، ریو اوکابه Ryo Okabe در دانشگاه پزشکی و دندانپزشکی توکیو، بالاتر از ۱۵ سال است که بیماران را به عنوان یک پزشک معالجه می کند و در عین حال پروژه های تحقیقاتی را نیز انجام می دهد. تحقیقات پشت ایگ نوبل پاسخی به همه گیری کووید-۱۹ بود. پژوهشگران می خواستند ببینند که آیا می توانند در صورت نارسایی تنفسی روش تنفسی جایگزینی ایجاد کنند یا خیر.
او مفتخر به برنده شدن این جایزه شد و فکر می کند که این جایزه موتور محرکی برای انجام تحقیقات آینده خواهد بود. او می گوید: من یاد گرفتم که برندگان دیگر همه با شوخ طبعی و اشتیاق در بررسی های مرتبط خود مشغول هستند.
ایگ نوبل از زمانی که بالاتر از سه دهه پیش راه اندازی گردید، راه درازی را پیموده است. آن چه که زمانی به عنوان جایزه ای شروع شد که دانشمندان نسبت به آن محتاط بودند، بعدها مورد استقبال بسیاری قرار گرفت.
مینا لیونز(Minna Lyons) که در سال ۲۰۱۴ به همراه همکارانش برنده این جایزه شد، هنوز جایزه ایگ نوبل خودرا گرامی می دارد و می گوید: این یکی از بهترین شگفتی های دوران تحصیلی من بوده است. او به سبب ارائه شواهدی بر اساس این که افرادی که بطور معمول تا دیروقت بیدار می مانند، بطور متوسط نسبت به افرادی که بامداد زود از خواب بیدار می شوند، خود تحسین کننده تر، روان دستکاری کننده تر و روان آزارتر هستند، برنده این جایزه شد.
لیونز که روانشناس دانشگاه جان مورز لیورپول است، می گوید که این جایزه برای مشارکت عمومی عالی است برای اینکه علم را محبوب می کند و به این علت، جایزه ایگ نوبل یکی از معتبرترین جوایز دانشگاهی در رشته او بشمار می رود.
این در حقیقت الهام بخش مردم است و من امیدوار هستم که الهام بخش نسل های جوان تر برای ورود به علم باشد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب