ایران در راه فضایی شدن از چمران ۱ تا توسعه همکاریهای بین المللی بخش خصوصی در صنعت فضایی
کنکوری: به گزارش کنکوری، در سال ۱۴۰۳، ایران با اجرای چندین پرتاب موفقیت آمیز، گامهای مهمی در صنعت فضایی برداشته است. از پرتاب ماهواره های تحقیقاتی مانند «چمران ۱» تا ورود بخش خصوصی به عرصه فضایی با ماهواره های «کوثر» و «هدهد»، این پیشرفت ها چشم انداز جدیدی را برای خودکفایی فضایی کشور ترسیم کرده اند. تثبیت عملکرد پرتابگرهای بومی همچون «قائم ۱۰۰» و «سیمرغ» هم نشان از رشد فناوری های مداری ایران دارد.
به گزارش کنکوری به نقل از ایسنا، در دل تاریکی شب، نقطه ای نورانی بر فراز آسمان ایران حرکت می کند؛ ماهواره ای که از ارتفاع صدها کیلومتری، چشم اندازی دقیق از زمین عرضه می دهد. از پرتاب اولین ماهواره ملی در سال ۱۳۸۷ تا دستیابی به فناوری های پیشرفته فضایی، ایران گامهای بلندی در راه خودکفایی فضایی برداشته است.
این روزها، ماهواره های ایرانی نه تنها در مدار زمین قرار گرفته اند، بلکه در حوزه هایی همچون سنجش از دور، مخابرات و تحقیقات علمی هم نقش آفرینی می کنند. از ماهواره «خیام» که تصاویر با وضوح بالا برای مدیریت منابع طبیعی و کشاورزی عرضه می دهد تا «هدهد» و «کوثر» که اخیرا در مدار قرار گرفته اند، هر یک صفحه ای جدید در تاریخ فناوری فضایی ایران رقم زده اند.
این گام علمی با پشتوانه سند ۱۰ ساله فضایی (۱۴۰۱ تا ۱۴۱۰) است که در آخرین جلسه شورایعالی فضایی، مصوب شد و بر مبنای آن هدف گذاری کشور در حوزه صنعت فضایی تبدیل شدن به یکی از کشورهای صادرکننده خدمات صنعت فضایی بوده است.
این سند راه را در بازه های زمانی یک ساله، دوساله تا افق ۱۰ ساله در حوزه های ساخت ماهواره، زیرساخت های فضایی، توسعه فناوری فضایی، پایگاه فضایی تا ماهواره در لایه های مختلف مشخص کرده است. تقسیم کار ملی از دیگر جنبه های این سند است و مقرر شده از تکرار اجرای پروژه ها و تحقیقات و موازی کاری جلوگیری شود.
سرآمدی در توسعه فناوری فضایی بومی در منطقه و افزایش بهره مندی شهروندان، کسب و کارها و دولت از خدمات و فناوری های فضا پایه بعنوان جزء جدایی ناپذیری از فعالیتهای روزمره چشم انداز این سند تعریف شده و مأموریت هایی برای صنعت فضایی تعیین کرده است.
از سال ۱۴۰۰ دوازده پرتاب فضایی صورت پذیرفت که به این شرح است:
ردیف نام ماهواره ماهواره بر زمان پرتاب ۱ ققنوس و دو ریز ماهواره سیمرغ دی ۱۴۰۰ ۲ نور-۲ قاصد اسفند ۱۴۰۰ ۳ ناهید-۱ ذوالجناح خرداد ۱۴۰۱ ۴ خیام سایوز مرداد ۱۴۰۱ ۵ پرتاب زیرمداری قائم۱۰۰ مهر ۱۴۰۱ ۶ پرتاب زیرمداری بلوک انتقال مداری سامان آذر ۱۴۰۱ ۷ پرتاب تحقیقاتی فروند دوم ماهواره بر قائم ۱۰۰ اسفند ۱۴۰۱ ۸ نور-۳ قاصد مهر ۱۴۰۲ ۹ پرتاب کپسول زیستی سلمان آذر ۱۴۰۲ ۱۰ ماهواره ثریا قائم ۱۰۰ دی ۱۴۰۲ ۱۱ ماهواره مهدا بهمراه کیهان و هاتف سیمرغ دی ۱۴۰۲ ۱۲ پارس-۱ سایوز اسفند ۱۴۰۲
ایران فضایی ۱۴۰۳
ایران در سال ۱۴۰۳ با اجرای چندین پرتاب موفقیت آمیز ماهواره ای، گامهای بلندی در توسعه صنعت فضایی برداشته است. از پرتاب ماهواره های تحقیقاتی مانند «چمران ۱» و «فخر ۱» گرفته تا مشارکت بخش خصوصی در پروژه هایی نظیر «کوثر» و «هدهد»، صنعت فضایی کشور به نقطه عطف جدیدی در راه توسعه فناوری های بومی رسیده است. این دستاوردها با استفاده از پرتابگرهای پیشرفته مانند «قائم ۱۰۰» و «سیمرغ» حاصل شده و برنامه های آینده، افق روشنی را برای جایگاه ایران در زمینه فناوری فضایی جهانی ترسیم می کند.
در سال ۱۴۰۳، ایران برنامه ریزی کرده بود تا بین ۵ تا ۷ پرتاب فضایی داخلی و بین المللی انجام دهد. تاکنون، سه پرتاب موفقیت آمیز صورت گرفته است. یکی از پرتاب های مهم سال گذشته، پرتاب ماهواره تحقیقاتی «چمران ۱» در شهریورماه بود که با استفاده از ماهواره بر «قائم ۱۰۰» به مدار ۵۵۰ کیلومتری زمین ارسال شد. این ماهواره برای تست عملکرد زیرسیستم ها و انجام مانورهای مداری طراحی شده است.
همچنین، پرتاب ماهواره های «کوثر» و «هدهد» توسط بخش خصوصی در آبان ماه سال قبل انجام شد که نشان دهنده نقش پررنگ بخش خصوصی در توسعه صنعت فضایی کشور است.
در ادامه، پرتاب ماهواره های «طلوع ۳» و «ظفر ۲» هم در برنامه های سال قبل قرار داشت که با استفاده از پرتابگرهای «سیمرغ» و «قائم» انجام شد. با عنایت به این برنامه ها، ایران در سال ۱۴۰۳ گامهای مهمی در توسعه فناوری فضایی برداشته و به دستاوردهای قابل توجهی دست پیداکرد.
دکتر حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران با اشاره به اینکه پارسال در حوزه صنعت فضایی ایران اتفاقات خوبی رقم خورده است، اظهار داشت: در سال ۱۴۰۳ پرتاب موفقیت آمیز ماهواره چمران-۱ را داشتیم که در شهریور سال قبل با پرتابگر قایم-۱۰۰ در مدار قرار گرفت. این پروژه از دو جنبه برای صنعت فضایی کشور مهم بود که یکی از آن عملکرد قائم-۱۰۰ است. این پرتابگر یک پرتابگر سوخت جامد است که قابلیت مدارگذاری محموله ها در مدار لئو (۴۰۰ تا ۵۰۰ کیلومتری) با وزن ۱۰۰ کیلوگرم را دارد.
وی، سومین پرتاب موفق قائم-۱۰۰ را نشان از تثبیت عملکرد آن دانست که توسط محققان صنعت فضایی کشور در مجموعه هوافضای سپاه توسعه یافته است و اظهار نمود: جنبه دیگر عملکرد ماهواره چمران-۱ است که کلیه مأموریت های خویش را در مدار به صورت کامل به انجام رساند. این مأموریت ها شامل مانور مداری به کمک تراسترهای گاز سرد، تغییر فاز و ارتفاع ماهواره بر مبنای ظرفیت تراسترها و الگوریتم ها می شود که با موفقیت تست شدند و یک پیشرفت بزرگ برای صنعت فضایی کشور به حساب می آید.
سالاریه، پرتاب موفقیت آمیز ماهواره های «هدهد» و «کوثر» در آبان سال قبل را از دیگر پروژه های فضایی کشور دانست که توسط پرتابگر خارجی سایوز انجام شده است و افزود: مهم ترین جنبه این پرتاب اینست که برای نخستین بار بخش خصوصی فعال در صنعت فضایی، یک ماهواره در مدار قرار داد. ماهواره «کوثر» یک ماهواره سنجشی با تصویربرداری حدود ۴ متر است.
رئیس سازمان فضایی ایران با تکیه بر این که ماهواره «هدهد» هم یک ماهواره IOT است و برای تست اهداف اینترنت اشیاء است، تصریح کرد: هر دو ماهواره برای نخستین بار در کلاس خودشان در مدار قرار گرفتند و عملکرد ماهواره هدهد در مدار تثبیت شده است.
به نقل از ایشان، نمونه دوم این ماهواره توسط بخش خصوصی ایران درحال ساخت و تکمیل است. این شروعی برای حضور پررنگ بخش خصوصی در صنعت فضایی است. هم اینک بخش خصوصی ارتباطات بین المللی خویش را آغاز کرده است و با پرتابگر خارجی مذاکره می کند که این امر برای بلوغ صنعت فضایی برای گام برداشتن بخش خصوصی در این عرصه مهم می باشد.
تا پیش از این محصولات گوناگونی از جانب شرکتهای بخش خصوصی در ماهواره های مختلفی که در مدار داریم و یا درحال ساخت است، استفاده شده و می شود، ولی این که کل سیستم توسط بخش خصوصی در کشور طراحی و ساخته شود، امر جدیدی است که انجام شد.
پرتاب ماهواره فخر-۱
رئیس سازمان فضایی ایران پرتاب بلوک انتقال مداری «سامان-۱» و ماهواره مخابراتی «فخر-۱» را از دیگر دستاوردهای فضایی پارسال دانست و اظهار داشت: نانو ماهواره «فخر ۱» بامداد روز جمعه، ۱۶ آذر سال ۱۴۰۳ بعنوان محموله جانبی بهمراه بلوک انتقال مداری «سامان۱» و یک محموله تحقیقاتی دیگر توسط ماهواره بر سیمرغ به فضا پرتاب شد. این ماهواره که به منظور پاسداشت خدمات دانشمند شهید دکتر محسن فخری زاده، به نام «فخر ۱» نام گذاری شده است، دارای ابعاد ۳ واحدی(۳U) بوده و جرم آن کمتر از ۱۰ کیلوگرم است.
زیرسامانه های کلیدی به کار رفته در ماهواره «فخر ۱» شامل کامپیوتر مرکزی، انرژی و مدیریت توان، ارتباطات رادیویی و دینامیک پرواز است که اغلب تجهیزات آنها در مقیاس نانو ماهواره ها توسط شرکتهای دانش بنیان داخلی، بومی سازی شده و برای اولین بار به فضا پرتاب می شوند. ارزیابی عملکرد زیرسامانه های یاد شده تحت شرایط اقلیم فضا، به منظور بررسی توانایی منظومه ماهواره های مکعبی در اجرای مأموریت های فضایی تصویربرداری و پایش طیف الکترومغناطیسی، از اهداف ثانویه پرتاب ماهواره «فخر ۱» به حساب می آید.
سالاریه اضافه کرد: این پرتاب که چندین رکورد جدید برای صنعت فضایی ایران ثبت کرد، نشان دهنده توانمندی روز افزون کشور در طراحی و اجرای مأموریت های پیچیده فضایی است. پرتابگر سیمرغ در سال ۱۴۰۲ پرتاب موفقیت آمیز «مهدا» را داشت و در سال ۱۴۰۳ هم در ۱۶ آذر پرتاب بلوک انتقال مداری «سامان ۱» را که موفقیت جدید مهندسان فضایی کشور است و با پرتاب آن دو محموله تحقیقاتی دیگر با مجموع وزن حدود ۳۰۰ کیلوگرم ارسال شدند، رکورد جدیدی در وزن محموله های قابل پرتاب کشور رقم زد. این اتفاقاتی بود که سال ها منتظر آن بودیم و از این نظر پرتابگر سیمرغ در صنعت فضایی جایگاه ویژه ای دارد؛ چون که بعنوان پرتابگری با سوخت مایع، ظرفیت آن نسبت به پرتابگرهای سوخت جامد بیشتر است.
سالاریه با اشاره به اینکه کلاس جرمی شامل ماهواره هایی با وزن بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ کیلوگرم در سطح جهانی هم بسیار مورد توجه است، تصریح کرد: این ماهواره ها بخصوص در حوزه های سنجش از دور و ارتباطات مخابراتی، بیشترین سهم را در پرتاب های اخیر به خود اختصاص داده اند. پرتابگر «سیمرغ» برای کشور اهمیت راهبردی دارد و ما آینده درخشانی را برای «سیمرغ» پیشبینی می نماییم. امیدواریم پرتاب های آتی این پرتابگر هم با موفقیت همراه باشد و بعنوان یک سیستم کاملا قابل اعتماد در خدمت برنامه های فضایی ایران قرار گیرد.
سامان-۱
ایشان در ادامه به پرتاب بلوک انتقال مداری «سامان ۱» اشاره نمود و اضافه کرد: این بلوک که حالا در مدار قرار گرفته است، نمونه کیفی بود که با اصلاحات انجام شده بر روی آن تبدیل به نمونه پرتابی شد و نخستین تست مداری این سیستم که پیشتر به شکل زیرمداری در مهرماه ۱۴۰۱ آزمایش شده بود، در سال ۱۴۰۳ نخستین عملیات مداری کامل انجام شد.
سالاریه تصریح کرد: در این پرتاب قرار شد که بلوک انتقال مداری «سامان-۱» در مدت ۳۰ ساعت در مدار قرار گیرد و این بلوک با قابلیت هایی همچون عملیات مداری و مدارگذاری ماهواره، بعنوان نخستین اسپیس ویکر (فضاپیمای انتقال مداری) ایران شناخته می شود.
سالاریه در ادامه اضافه کرد: بلوک انتقال مداری قابلیت انتقال مداری و قابلیت مدارگذاری ماهواره در مدار را دارد و زمانیکه در مدار تزریق می شود، ماهواره ای که به آن متصل است، آن ماهواره در نقطه دیگری در مدار تزریق می شود. زمانیکه پرتابگر، ماهواره را در مدار پارکینگ قرار داد، بلوک انتقال مداری کار خویش را آغاز می کند تا ماهواره را در مدار تزریق کند. بیشتر از ۸۰ درصد از اجزا و سامانه های این عملیات به صورت موفقیت آمیز آزمایش شدند که نشان از پیشرفت چشم گیر فناوری فضایی کشور دارد.
منظومه ماهواره اینترنت اشیاء
سالاریه به منظومه ماهواره ای شهید سلیمانی اشاره نمود و خاطرنشان کرد: منظومه باریک باند شهید سلیمانی اینترنت اشیاء شامل ۲۰ ماهواره می شود که قرار بود در سال ۱۴۰۳ پرتاب شود، پرتاب ماهواره منظومه شهید سلیمانی در سال ۱۴۰۴ صورت خواهد گرفت.
وی با بیان این مطلب که ماهواره های پژوهش ۱، ۲ و ۴ مراحل طراحی خویش را طی می کنند، تصریح کرد: ماهواره پژوهش ۳ با هدف رسیدن به مدار بالای ۳۶ هزار کیلومتر در مرحله مناقصه قرار دارد و وقتی که سازنده آن مشخص شد، جزئیات و مختصات ماهواره مشخص و اعلام خواهد شد.
رئیس سازمان فضایی ضمن اشاره به این که دو ماهواره راداری «راد ۱» و «راد ۲» درحال ساخت هستند، اظهار نمود: دقت تصویربرداری ماهواره «راد ۱» ۵۰ متر است و ساخت آن تا اواخر ۱۴۰۴ به اتمام می رسد و سال ۱۴۰۴ هم رونمایی می شود. دقت تصویربرداری ماهواره «راد ۲»، ۲۰ متر است و طراحی محموله های آن در حال انجام می باشد.
کپسول زیستی
ایشان در ادامه با بیان این که فرآیند طراحی کپسول های زیستی جدید ایرانی در حال انجام می باشد، اظهار داشت: طراحی دو کپسول ۵۰۰ و ۱۵۰۰ کیلوگرمی مطابق برنامه ۱۰ ساله فضایی کشور در حال انجام می باشد و پیشبینی می نماییم که پرتاب های آزمایشی زیرمداری آن از سال ۱۴۰۴ آغاز شود.
سالاریه تصریح کرد: ساخت دو ایستگاه فضایی سلماس و چناران که برای کنترل و دریافت تصاویر طراحی شده اند، هم اینک در مرحله اتمام ساخت زیرساخت های فیزیکی قرار دارد و در سال ۱۴۰۴ بهره برداری از این دو ایستگاه صورت می گیرد.
منبع: konkoorist.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان کنکوری در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب کنکوری
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۷ بعلاوه ۱